گفتوگوها با طرح این مطالب از سوی رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری پایان یافت که فلان باستانشناس 10جلد کتاب از موزه ملی برده و نیاورده یا آنکه دو کتیبه سومری در دوران فلان خطشناس گم شده یا آنکه باستانشناسها چنین و چنانند و... ، درحالیکه این موارد هیچ ارتباطی با سؤال در مورد حفاظت از محوطه باستانی سیمره یا گلایه مدیران شرکتهای خدمات گردشگری از وضعیت کنونی گردشگری داخلی و تخریب خانههای تاریخی نداشت. این گزارش سعی دارد با نگاه به برخی نگاشتههای نویسندگان روزنامه همشهری و همچنین جوابیههای ارسال شده از سوی سازمان میراث فرهنگی به این روزنامه، همچون آینهای در برابر خوانندگان روزنامه همشهری و مدیران سازمان میراث فرهنگی به ویژه ریاست آن سازمان قرار بگیرد تا مخاطبان روزنامه و مدیران معترض آن سازمان با توجه به مشی انتقادی همشهری پیرامون برخی رخدادهای حوزه میراث فرهنگی و گردشگری، خود نسبت به شیوه برخورد مدیران سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری با رسانهها به قضاوت بنشینند.
خارج از موضوع
3 ساعت و نیم از ظهر 17بهمن ماه سال 89 میگذشت که خبرگزاری سازمان میراث فرهنگی، خبری را روی خروجی خود قرار داد مبنی براینکه به طرح شکایت از روزنامه همشهری پرداخته است. ماجرا اینگونه بود که 3روز پیش از آن، گزارشی از رخدادهای حوزه میراث فرهنگی کشور پس از انتصاب رئیس سازمان میراث فرهنگی به عنوان مشاور امور آسیایرئیسجمهور و افزایش تعداد سفرهای دیپلماتیک وی به کشورهایی همچون مصر، برزیل، یمن و ایتالیا منتشر شد که حاکی از خبرهای ناخوشایند در حوزه میراث فرهنگی کشور بود. آن گزارش تنها به انعکاس خبرهایی از بهسرقت رفتن مجسمه مرد اشکانی، نامه باستانشناسها و اعلام نگرانی در خصوص وضعیت میراث فرهنگی کشور، حذف 30اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی، تخریب خانههای بافت تاریخی اردکان در یزد، تداوم تخریبها در شوش و آسیب دیدن به نقشبرجسته رستم و گوردخمههای باستانی خوزستان پرداخته بود و خواستار توجه بیشتر مدیران سازمان میراث فرهنگی به حوزه مسئولیتی خود شده بود. آن گزارش هیچ اشارهای به هماهنگی رسمی در سرقت یا تخریب آثار تاریخی نداشت در حالیکه متن خبر و جوابیه قرار گرفته برخروجی خبرگزاری میراث فرهنگی چنین بود: « نویسنده به طرح اتهامی بزرگ به مسئولان سازمان میراث فرهنگی پرداخته و مدعی نوعی هماهنگی رسمی در سرقت و تخریب آثار تاریخی کشور شده است. سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری اقدام به طرح شکایت از شخص نویسنده و همچنین روزنامه همشهری کرد.» آنها همچنین خواستار ارائه سند و مدرک برای آنچه آنها خود «هماهنگی رسمی در سرقت و تخریب آثار تاریخی» خوانده بودند شدند؛ اتهامی که در هیچ سطری از آن گزارش به چشم نمیخورد.
اتهام در قالب جواب
دهم بهمنماه 89 روزی است که سازمان میراث فرهنگی در واکنش به انتشار گزارشی از وضعیت صنعت گردشگری کشور روزنامه همشهری را «روزنامه ضد گردشگری» لقب داد و با ارسال یک جوابیه 1201 کلمهای در 8 بند به گزارش و ستون منتشر شده در کنار آن در روزنامه پاسخ داد. در آن گزارش به آخرین بررسی سازمان جهانی سفر و گردشگری درخصوص تأثیر اقتصادی صنعت گردشگری پرداخته شده بود . خبرنگار همشهری پس از آن در گفتوگو با عضو هیأت مدیره یکی از انجمنهای سفر و گردشگری به بررسی روند کاهش گردشگر ورودی به کشور و تأثیر آن بر رکود این صنعت در ایران پرداخته و پس از آن نتیجه گرفته بودکه تداوم این روند در ایران تنها به سود کشورهای همسایه ایران تمام خواهد شد و درپایان این گزارش همچنین خواستار تامل جدیتر مدیران سازمان میراث فرهنگی درخصوص تداوم چنین روندی شده بود. ولی درست در دهمینروز از بهمن ماه سال گذشته سازمان میراث فرهنگی جوابیهای به روزنامه ارسال کرد که دلیل ارسال آن مشخص نبود.
آن سازمان در متن ارسال شده خود برای روزنامه با روتیتر «وقتی متهم شاکی میشود» و عنوان اصلی «روزنامه ضدگردشگری نگران آمار گردشگری» تلاش کرد تا روزنامه همشهری را در ردیف متهم قرار بدهد. سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری با اشاره به آن گزارش در بخشی از متن جوابیه نوشت: «معلوم نیست چرا روزنامه همشهری در حالی که خود بهعنوان یکی از متهمان ردیف اول تخریب گردشگری کشور به شمار میرود، نسبت به دستاوردهای کشور در این حوزه نگران شده و در اقدامی مضحک در جایگاه شاکی نشسته و به پرسشگری و طرح گلایه از وضعیت گردشگری کشور پرداخته است!» نگارنده جوابیه سپس باب بحثهای سیاسی را در موضوع یک گزارش گردشگری گشوده و پس از پرداختن به موضوعاتی که هیچ ارتباطی به گزارش انتشار یافته نداشت در بند 5 جوابیه خود بر صحت گزارش روزنامه همشهری اعتراف کرده و اینگونه ادامه داده بود که «این موضوع کاملا روشن است که میزان گردشگران ورودی کشور، کمتر از گردشگران خروجی است» . اتهامهایی که سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری به روزنامه همشهری وارد کرد هیچ ارتباطی به متن مندرج در گزارش «خزان ورود گردشگر به ایران» نداشت.
فاتحهخوانی در پاسخ به یک خبر
انتشار گزارشی از انتقال ناگهانی و شبانه آثار برخی موزهها به ارگ آزادی بهانه دیگری برای ارسال جوابیه از سوی سازمان میراث فرهنگی بود. ابراز نگرانی از جابهجایی آثار موزهای بهدلیل نگرانی از آسیب رسیدن به برخی آثار بهویژه آثار مربوط به موزه نقاشی پشت شیشه و نقاشیهایی از استاد بهزاد، دستاویز دیگری بود تا سازمان میراث فرهنگی به جای پاسخ دادن به نگرانیها، با اعلام حفاظت از آثار موزهای هنگام جابهجایی به آن در مقام پاسخگویی برآید. جوابیه سازمان میراث فرهنگی به خبر روزنامه همشهری درخصوص ابراز نگرانی کارشناسان نسبت به جابهجایی ناگهانی موزهها با عنوان «نگاه تخیلی روزنامه همشهری به یک موضوع واقعی!» به روزنامه ارسال شد.نگارنده جوابیه بازهم بدون آگاهی از چگونگی تنظیم یک پاسخ به خبر یا گزارش مطبوعاتی عنان از کف داد و نوشت: «برای چندمین بار خطاب به این ارگان رسمی نهاد مدیریت شهری تهران گوشزد میکنیم که مطلب منتشره در این روزنامه، بیدرنگ ما را به یاد اصحاب کهف میاندازد که گویی سالهاست در خواب بهسر برده و اکنون سرآسیمه از خواب برخاستهاند، در حالی که سازمان میراث فرهنگی بارها پاسخ لازم را به موضوعات مذکور داده است. در این خصوص اگرچه میدانیم گردانندگان روزنامه همشهری کاری به واقعیت و تخصص ندارند، اما در ادامه و با توجه به فرصت ایجاد شده از سوی ایشان برای سازمان میراث فرهنگی، توضیحات بیشتری ارائه خواهد شد.
البته ذکر این نکته را ضروری میدانیم که درخصوص انتقال دو موزه تهران به ارگ آزادی و نیز واگذاری موزهها به بخش خصوصی، توضیحات و اطلاعات دقیق و تخصصی ویژهای موجود است که قطعا در رسانههای دلسوز و عاشق میراث فرهنگی مطرحشده و خواهد شد؛ ولی در برابر نوع مواجهه این رسانه مدعی، آن هم رسانهای که عملا به بروشور تبلیغاتی مناطق گردشگری خارجی تبدیل شده، قطعا پاسخی نداریم!!»
نگارنده این متن سپس بدون توجه به موضوع خبر منتشرشده و پاسخ به ابهامات موجود در آن به موضوعاتی که آنها را «آلودگی هوا»، «از بین رفتن مشاغل متعدد و اعتراض شدید مردم شهر تهران»، «تبدیل خیابانهای تهران به محلی برای پرورش ماهی و قایقرانی پس از هر بارندگی»، «مشکلات شدید مردم ساکن نواب»، «سیاسیکاری در توسعه متروی تهران»، «صرف میلیاردها تومان برای سنگفرش کردن خیابانهای تهران و بعد از آن کندن این سنگفرش برای ارائه سایر خدمات به مردم» و... خوانده بود اشاره کرده و هیچ کجای این پاسخ به نگرانیهای موجود در رابطه با انتقال موزهها پاسخی نداد. سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری کشور همچنین در بخشی از جوابیه مهر و امضا شده خود اعلام کرد که به دلایلی که خود ذکر کرده برای روزنامه همشهری فاتحه خوانده است.
ارتش کمبوجیه و اتوبوسهای بی.آر.تی
پاسخهای بیارتباط با گزارشهای منتشر شده در روزنامه همشهری از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری البته مسبوق به سابقه نیز بوده است. یکی از پاسخهای سازمان میراث فرهنگی به روزنامه همشهری که در بخشی از آن تبدیل به یک داستان کوتاه شده است پاسخی بود که به گزارش «ارتشی بود ارتشی نبود» اختصاص داشت. آن گزارش به خبر مربوط به یافتن آثار ارتش کمبوجیه در مصر از سوی دو برادر ایتالیایی اختصاص داشت که به بررسی نظرات مختلف باستانشناسان اروپایی و مصری و همچنین متون باقیمانده از عصر باستان در ارتباط با ناپدید شدن ارتش کمبوجیه در مصر پرداخته بود.
این گزارش به نامه نگاریهای سازمان میراث فرهنگی با یونسکو و پس از آن نگاه میراث فرهنگی به این ماجرا نیز پرداخته بود که سازمان میراث فرهنگی نسبت به آن نیز واکنش نشان داد. این سازمان بخش اصلی جوابیه خود را اینگونه آغاز کرد: «آرامش و خونسردی خودتان را حفظ کنید، چشمانتان را خوب ببندید و در عالم خیال تجسم کنید دارید از تونل توحید عبور میکنید. وارد خیابان پر از درختان قدیمی و کهنسال آزادی شوید. نگذارید دیو نفس به شما تلنگر بزند که مدتهاست درختان خیابان آزادی را بریدهاند و همشهری هم صدایش درنیامد. همین طور به تجسمتان ادامه دهید. سوار بر یکی از اتوبوسهای BRT پارک شده خالی در کنار ایستگاه که انتظار شما را میکشد در نخستین ایستگاه مترو با عزت و احترام پیاده شوید. با خیال آسوده روی پله برقی سوار و صحیح و سالم وارد ایستگاه مترو شوید. تأکید میکنیم همین طور به خیالاتتان ادامه دهید و به دیو نفس اجازه ندهید شما را از خواب بیدار کند. فقط تجسم کنید. بعد از چند ثانیه در نخستین صندلی راحت و خلوت واگن مترو که جلوی پایتان توقف کرد بدون هیچ عجلهای مستقر شوید. حالا در کمال آرامش، روزنامه همشهری را باز کنید و یک راست سراغ صفحات کاریابی نیازمندیهای آن بروید...»
نگارنده ادامه داده است:«روزنامه همشهری در این رابطه، طبل به دست گرفته که «بشتابید بشتابید آخرین خبر، یک خبر مهم؛ طبق مطلب صفحه داخلی یک وبلاگ، خبر آثار ایرانی کشفشده متعلق به ارتش کمبوجیه در مصر صحت ندارد... سخن ما با گردانندگان اصلی روزنامه همشهری این است که اگر فکر میکنید از این رهگذر دولت را تخریب میکنید سخت در اشتباه هستید. آقایان! سوژهای که در دست گرفتهاید از جنس تخریب دولت نیست، بلکه از جنس تخریب کشور و غرور ملی ایرانیان است و به کلی با قضایایی چون قضیه مترو و سنگفرش نمودن خیابان ولیعصر متفاوت است.»آنچه خواندید تنها بخشی از آیینهای است که در برابر خوانندگان روزنامه و البته سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری قرارگرفته تا آنها خود نسبت به واکنش سازمان میراث فرهنگی و گزارشهای روزنامه همشهری در حوزه میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری بدون دخالت سیاست در آن قضاوت کنند.